Sluiten
De wetgeving voor de brandveiligheid van zorgcomplexen verdient een aanscherping. En zorginstellingen moeten zich meer bewust worden van de risico’s en zich daarbij niet beperken tot de wettelijke minimum-eisen. Sprinklerinstallaties zijn de meest doeltreffende oplossing: ze redden levens en houden de schade tot een minimum beperkt. Om de kosten hoeven opdrachtgevers het niet te laten: het inbouwen van sprinklers maakt ingrijpende bouwkundige voorzieningen overbodig. “Als je dat eens doorrekent, blijkt het prijskaartje niet zo hoog te zijn als vaak wordt gedacht.”
Dat zegt ir. Michel Walhof, bestuurslid van de Europese branchevereniging EFSN en directeur van Aqua+. De trend is om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen: het effect daarvan is dat bewoners van senioren- en verzorgingscomplexen steeds minder mobiel zullen zijn. Dat betekent dat bij calamiteiten een snelle evacuatie uiterst moeizaam zal verlopen, waarschuwt Walhof. Vooral in de nachtelijke uren, wanneer het aantal medewerkers tot een minimum beperkt is, zal dat immense problemen opleveren, voorziet hij.
“Directeuren en beheerders van zulke complexen geven aan dat ze bij nieuwbouw, uitbreiding of een verbouwing aan de wettelijke normen voldoen. In het bouwbesluit is opgenomen dat vanaf duizend vierkante meter brandcompartimentering moet worden toegepast. Dat gebeurt ook netjes. Maar er zijn twee problemen: het gaat om complexen met heel veel mensen, terwijl de begeleiding in de nachtelijke uren minimaal is.”
Wat Walhof graag zou zien, is dat er een afweging van de risico’s wordt gemaakt. “Want het bouwbesluit is niet geschreven voor een zorgcomplex.” In de praktijk ontstaan er dan immens problemen: de minimum-bezetting moet razendsnel keuzes maken bij een beginnende brand: meteen evacueren? En waar te beginnen? Of eerst proberen het vuur te doven? En komt de brandweer wel op tijd? Walhof: “”en sprinklerinstallatie voorkomt zulke situaties. Een sprinkler smoort de brand in d kiem. En er hoeft maar één bewoner te worden geëvacueerd.”
Toch komt hij geen sprinklers tegen in zorgcomplexen. “We zullen directies, medewerkers, bewoners, familieleden én het publiek bewust moeten maken van de doeltreffendheid van sprinklers.” In het buitenland wordt er veel beter op de brandveiligheid gelet, constateert hij. Zo is de aanwezigheid van sprinklers in landen als Engeland, Noorwegen en Finland wettelijk vastgelegd in gebouwen vanaf de tweede verdieping.
De beperkte bouwkundige eisen in Nederland worden na verloop van enkele jaren ook minder effectief. Neem het voorschrift om deurdrangers te installeren: vaak worden er wiggen onder gezet om ze open te houden, dat is minder lastig. Sprinklers worden daarentegen jaarlijks geïnspecteerd omdat ze altijd moeten functioneren.
Grote ziekenhuizen zijn vaak wel van sprinklers voorzien. “Die complexen zijn zo groot dat ze gauw op duizend vierkante meter zitten. Dan moeten er onder meer brandmuren worden gebouwd. Om economische redenen komt het dan vaak beter uit om voor sprinklers te kiezen. Maar dat is ook iets van de laatste vijf jaar.”
Het installeren van sprinklers komt overigens niet alleen bij nieuwbouw in beeld. “In een complex van tien, twintig jaar oud, daar mankeert van alles aan. Er zijn gaten in de muren geboord, kabelgoten aangelegd, wiggen onder deuren gezet. We worden wel eens gevraagd door een ziekenhuis wat sprinkleren kost. Want ze moeten dan een vluchtweg creëren, brandwerende plafonds aanbrengen. Dat kost vaak enkele tonnen. Voor dat bedrag kun je heel wat sprinklers installeren.”
Hotels, ziekenhuizen, ouderencomplexen, kinderopvang – locaties waar mensen verblijven en slapen en vaak minder mobiel zijn: je ziet er vrijwel geen sprinklers. Walhof: “Ja, daar verbaast iedereen zich over als je dat vertelt.” En dat is wel eens frustrerend, beaamt hij. Maar Walhof blijft zijn verhaal vertellen. “We zien dat als onze taak, we zijn marktleider.” Hij heeft een sterk argument: in complexen waar sprinklers zijn aangebracht, zijn nooit dodelijke slachtoffers te betreuren geweest bij een brand.
Overigens: sprinklers in seniorenwoningen passen ook in dat verhaal. “Dan worden er bijvoorbeeld wel trapliften geïnstalleerd, maar aan sprinklers wordt niet gedacht. En aan een brandblusser heeft een bewoner niks.” Walhof zegt dat een klein watertankje van enkele honderden liters voldoende is per woning. Hij wijst op een alarmerend gegeven: woningbranden eisen jaarlijks zo’n veertig dodelijke slachtoffers.